Wolnomularstwu poświęcono wiele książek a jego elementy inspirowały wielu pisarzy na przełomie wieków.

Poniżej przedstawiamy spis lektur polskich autorów lub przetłumaczonych na język polski poświęconych w całości tematyce wolnomularstwa lub posługujących się jego fragmentami w tytułach beletrystycznych. Zachęcamy do lektury.

Rytuały w literaturze pięknej

• Aleksander Dumas – Józef Balsamo (opisany jest dokładnie rytuał wolnomularski)

• Lew Tołstoj – Wojna i pokój (jedna z postaci przystępuje do loży. Rytuał inicjacji jest opisany w całości)

• Stefan Żeromski – Popioły (elementy barwnie opisanego rytuału są bliskie rzeczywistemu. W tym opisie rytuał podniesienia do trzech stopni wtajemniczenia skondensowany jest w jeden)

Polskie czasopisma wolnomularskie

• Ars Regia (1992-2013) – red. nacz. Tadeusz Cegielski (20 numerów)

• Wolnomularz Polski (1994-2018) – red. nacz. Adam Witold Wysocki i Bożena Dołęgowska-Wysocka (77 numerów)

Książki poświęcone Wolnomularstwu – autorzy polscy

• Szymon Askenazy
  • Książę Józef Poniatowski (1904)
  • Łukasiński t. 1-2 (1908)

• Wioletta Brzezińska – Symbolika wolnomularska w założeniu pałacowo – ogrodowym w Młynowie za czasów Aleksandra Chodkiewicza (2006)

• Piotr Cegielski – Filmowcy w fartuszkach. Masoneria na ekranie (1999)

• Tadeusz Cegielski
  • Sekrety masonów. Pierwszy stopień wtajemniczenia (1992)
  • Ordo ex Chao. Wolnomularstwo i światopoglądowe kryzysy XVII i XVIII wieku (1994)
  • Polubić masonerię (2008)
  • Księga Konstytucji 1723 roku i początki wolnomularstwa spekulatywnego w Anglii (2011)

• Leon Chajn – Polskie wolnomularstwo 1920-1938 (1984)

• Adam Doboszyński – Konspiracje (wstęp Norbert Wójtowicz)

• Mirosława Dołęgowska-Wysocka
  • Aszera, żona Pana Boga, (wersja drukowana bloga wolnomularki, Warszawa 2017)
  • Suknia i fartuszek. Z dziejów wolnomularstwa kobiecego w Polsce, XVIII – XXI w. (w przygotowaniu, Warszawa 2020)

• Hanna Domańska
  • Gdański Zakon Synów Przymierza. Dzieje żydowskiego wolnomularstwa w Gdańsku i Sopocie lata 1899 – 1938 (2002)
  • Eugenia pod Ukoronowanym Lwem – dzieje loży i wolnomularzy Gdańska i Sopotu, XVIII – XXI wiek (2006)

• Wojciech Giełżyński – Wschód Wielkiego Wschodu (2008)

• Władysław Z. Glinic – Deski wolnomularskie (2012)

• Jacek Golędzinowski
  • Jawne historie tajemnych stowarzyszeń (1990)
  • Sekrety masonów i… (1993)

• Ludwik Hass
  • Sekta farmazonii warszawskiej. Pierwsze stulecie wolnomularstwa w Warszawie (1721-1821) (1980)
  • Wolnomularstwo w Europie środowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku (1982)
  • Ambicje – rachuby – rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie środowo-wschodniej 1905-1928 (1984)
  • Zasady w godzinie próby. Wolnomularstwo w Europie środowo-wschodniej 1929-1941 (1987)
  • Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie (1996)
  • Loża i polityka. Masoneria rosyjska 1822-1895 (dwa tomy, 1996-1998)
  • Wolnomularze polscy w kraju i na świecie 1821-1999. Słownik biograficzny (1999)
  • Wolnomularstwo w Toruniu. 300 lat historii (2003)
  • Świat wolnomularski. Konkrety (lata trzydzieste – lata dziewięćdziesiąte XX wieku) Tom I (2004)

• Katarzyna Karaskiewicz – Świątynia Opatrzności Bożej. Dzieje Idei i budowy (2011)

• Anna Kargol
  • Zakon Synów Przymierza. Krakowska Loża „Solidarność” 1892 – 1938 (2013)
  • Po Jakubowej drabinie. O rytuale inicjacyjnym żydowskich lóż parawolnomularskich B’nai B’rith w okresie międzywojennym (2013)
  • Andrzej Strug. Dzieło i czasy (2014)
  • Rytuał masoński jako inspiracja organizacyjna oraz wzorzec kulturowy parawolnomularskich i innych organizacji (2015)

• Cezary Leżeński – Masoni bez maski (2006)

• Stanisław Małachowski-Łempicki
  • Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821 (1929)
  • Masoneria – wielka niewiadoma? Studium z dziejów tzw. tajnych towarzystw w Europie nowożytnej (XVIII-XX w.)
  • Wolnomularstwo polskie za Stanisława Augusta 1763-1784 (1927)
  • Wolnomularstwo w Księstwie Warszawskim (1928)
  • Wolnomularstwo na ziemiach dawnego Księstwa Litewskiego (1930)
  • Strącone korony. Z dziejów wolnomularstwa polskiego
  • Raporty szpiega Mackrotta o wolnomularstwie Polskim 1819-1822
  • Wolnomularstwo w świetle raportu rządu szwajcarskiego

• Tadeusz Nasierowski
  • Wolnomularstwo bez tajemnic (1996)
  • Żeromski, Strug, Dąbrowska a psychiatrzy wolnomularze (1997)
  • Psychiatria a wolnomularstwo w Polsce (przełom XIX i XX wieku) (1998)

• Andrzej Jan Niemojewski – O masonerii i masonach. Szkic popularny (1906)

• Andrzej Nowicki – Filozofia Masonerii u progu siódmego tysiąclecia (5997) (1997)

• Albin Sas-Dunajewski (Książę-biskup krakowski) – Pełen apostolskiej troskliwości (list pasterski w sprawie masonerii) (wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz, 2005)

• Karol Serini
  • Masoneria (1929)
  • Symbol w wolnomularstwie

• Jerzy Siewierski
  • Opowieść o masonach, obyczajach i pięknej Kasieńce (1990)
  • Dzieci wdowy, czyli opowieści masońskie (1992)
  • Ilustrowana historia masonerii (współautor: Mirosław Malcharek – 2002)

• Łukasz Tomasz Sroka – Sprawiedliwi chcą być doskonali – Z dziejów wolnomularstwa w Krakowie od XVIII wieku do współczesności (2010)

• Red. Łukasz Tomasz Sroka, Kazimierz Karolczak – Masoneria w Polsce w kraju i na emigracji (2012)

• Przemysław Waingertner – Wolnomularstwo II Rzeczypospolitej w oczach współczesnych (1999)

• Elżbieta Wichrowska – Antologia poezji masońskiej (1995)

• Karol Wojciechowski
  • Ryt Francuski: od alchemii do racjonalizmu (2009)
  • Bitwa o Sztukę Królewską. Traktat o masonerii i regularności (2011)

• Jerzy Wojtowicz – Masoneria – wielka niewiadoma? Studium z dziejów tzw. tajnych towarzystw w Europie nowożytnej (XVIII-XX w) (1992)

• Stanisław A. Wotowski – Tajemnice Masonerji i Masonów [Biblioteka Wiedzy Tajemnej] (1926)

• Norbert Wójtowicz
  • (red.) Sztuka królewska. Historia i myśl wolnomularstwa na przestrzeni dziejów (1997)
  • Wielki Architekt Wszechświata. Teologiczna krytyka masońskich wizji Boga (1999)
  • Antymasońska kampania 1938 roku (z dołączeniem wybranych dokumentów) (2005)
  • Rozmowy o masonerii (2005)
  • Masoneria, mały słownik (2006)
  • Masoni w wielonarodowościowej II Rzeczpospolitej (2011)
  • Wolnomularstwo a Kościół katolicki. Wrogowie, przeciwnicy czy konkurenci? (2014)

• Krzysztof Załęski – Konstytucje i Ustawy Generalne Wielkiego Mistrzostwa Polskiego i Litewskiego pod młotkiem Ignacego hr. Potockiego przyjęte i zaprzysiężone w roku 1781 (2007)

• Ks. Stanisław Załęski – O Masonii w Polsce od roku 1738 do 1822 na źródłach wyłącznie masońskich (1889)

• ks. Andrzej Zwoliński – Wokół Masonerii (1993)

Książki poświęcone Wolnomularstwu – przetłumaczone pozycje autorów zagranicznych

• Michael Baigent, Richard Leigh
  • Świątynia i loża (1999)
  • Eliksir i kamień
  • Święty Graal. Święta krew

• Juan Carlos Castillon – Panowie Świata – dzieje teorii spiskowych (2006)

• Umberta Eco
  • Wahadło Foucaulta (1993)
  • Cmentarz w Pradze (2012)

• J.G. Fichte – Filozofia wolnomularza (2004)

• Philip Gardiner – Tajna wiedza zakazanych związków, stowarzyszeń i kultów (2008)

• Roberto Gervaso
  • Cagliostro. Życie Giuseppe Balsamo, maga i awanturnika (1992)
  • Bracia przeklęci. Historia masonerii (2005)

• Nicholas Hagger – Tajemna historia Zachodu – wpływ tajnych organizacji na dzieje Zachodu od Renesansu po XX wiek (2010)

• Jeremy Harwood – Sekretna historia masonerii: ilustrowane dzieje wolnomularstwa od początków w starożytności po współczesność – 1000 lat rytuałów i obrzędów, znaków i symboli (2007)

• Priya Hemenway – Sekretny kod. Tajemnicza formuła, która rządzi sztuką, przyrodą i nauką. (2009)

• Christopher Knight i Robert Lomas – Klucz Hirama. Faraonowie, templariusze, masoni i odkrycie tajemnych Zwojów Jezusa

• Klaus-Rudiger Mai – Tajemne Związki (2009)

• Irene Mainguy – Symbolika masońska trzeciego tysiąclecia (2020)

• Angel Millar (konsultacja tekstu prof. Tadeusz Cegielski) – Masoneria. Zarys dziejów (2008)

• Daniel Pipes – Potęga spisku. Wpływ paranoidalnego myślenia na dzieje ludzkości (1997)

• Emmanuel Ratier – Tajemnice Zakonu Synów Przymierza: prawdziwa historia Bractwa B’nai B’rith (2011)

• John Lawrence Reynolds – Ludzie z cienia – historia tajnych stowarzyszeń (2009)

• Guy Wagner – Brat Mozart (2001)

Lektura uzupełniająca – powojenna

• Dan Brown – Zaginiony symbol (2009)

• Władysław Gąsiorowski (Wiesław Sclavus) – „Huragan” cz.1-3 (powieść historyczna z epoki napoleońskiej) – Warszawa 1974

• Zbigniew Herbert – Kamień z katedry [w]: Barbarzyńca w ogrodzie, s.123 – 155,

• Marek Krajewski – seria kryminałów (6 książek) w tym: Śmierć w Breslau (bohater serii, Eberhard Mock jest byłym wrocławskim wolnomularzem, pojawiają się też wątki masońskie) Wrocław 1995-2008

• Zbigniew Nienacki – Pan Samochodzik i niesamowity dwór (intryga, dość naiwna, koncentruje się wokół poszukiwania ukrytej loży masońskiej, znajdującej się w dawnym szlacheckim dworku w lasach nad Pilicą. Książka zawiera wiele popularnych informacji na temat ruchu masońskiego, jego symboli, czołowych polskich oraz zagranicznych wolnomularzy)

• Terry Pratchett – Straż! Straż! (w wielu książkach z serii Świat Dysku znajdują się aluzje do wolnomularstwa, w tej konkretnej opisano – z typowym dla autora dystansem i humorem – wolnomularski rytuał) 1989

Lektura uzupełniająca – przedwojenna

• Roman Dmowski – Dziedzictwo (Warszawa, 1931)

• André Gide – Lochy Watykanu (w sposób prześmiewczy opisane jest nawrócenie się na katolicyzm pod wpływem wizji wolnomularza, który wcześniej rzucił kamieniem w figurkę Matki Boskiej)

•  J.W. Goethe – Wielki Kofta i Wilhelm Mistrz (liczne wątki masońskie)

• T. Jeske-Choiński – Błyskawice. Powieść historyczna z czasów Rewolucji Francuskiej, (Warszawa, 1907)

• Tomasz Mann – Czarodziejska góra (główny bohater jest masonem)

• Alexander von Oppeln-Bronikowski (piszący po niemiecku, przekładany na kilka języków, w tym polski) napisał przynajmniej cztery powieści „masońskie” w I poł. XIX w.

• Jan Potocki – Rękopis znaleziony w Saragossie (także film Hassa)

• S.K. Potocki – Podróż do Ciemnogrodu i Świstek Krytyczny, wybór, oprac. E. Kipa, (wydadnie powojenne Wrocław, 1955)

• Andrzej Strug – Wyspa zapomnienia (jedna z ważniejszych postaci jest wolnomularzem, autor w sposób alegoryczny zarysował ideę i cele wolnomularstwa)

• Eugeniusz Sue – Żyd wieczny tułacz (pierwsze wydanie 1844)

• M. Zdziechowski – W obliczu końca (Wilno, 1938)

Wzmianki w literaturze

O wolnomularzach wspomina także:

• James Joyce – Ulisses
• Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz (w księdze IV pojawiają się „hiramscy cieśle”)
• Robert Musil – Człowiek bez właściwości (masoni zostają dwukrotnie wspomniani)
• Edgar Allan Poe – Beczka amontillada (opowiadanie)
• Marcel Proust – W poszukiwaniu straconego czasu (kilkakrotnie pada słowo masoneria i Wielki Wschód)
• Stanisław Przybyszewski – Moi współcześni (przytacza anegdotę, jak katolicy-chłopi z Wielkopolski postrzegali masonów-mieszczan, i wspomina o Polaku-masonie, którego poznał w Norwegii)
• Brunon Schulz W – Republika marzeń (pojawiają się „bracia spod znaku kielni”)

Same słowa „mason” i „masoneria” pojawią się także w:

• Dziennikach Witolda Gombrowicza
• Kalendarzu i klepsydrze Tadeusza Konwickiego
• Słowo „frankmason” pojawia się w Fantazym Juliusza Słowackiego.
• Słowo „wolnomularstwo” pojawia się w powieści Esther Stefana Chwina.
• Pewne informacje na temat masonerii zawarte są w książce Legenda Europy Piotra Kuncewicza.
• O masonerii wspomina kilkakrotnie w swoich dziełach Jerzy Prokopiuk
• Juliusz Verne w powieściach Dzieci kapitana Granta i Robur Zdobywca wspomina o loży masońskiej.
• W opartej o kabałę powieści Golem Gustava Meyrinka pojawia się słowo „wolnomularz”.
• W powieści Johna Steinbecka Na wschód od Edenu 1 bohater jest masonem.
• J.W. Goethe – Faust – inspiracja masonerią widoczna szczególnie w piątym akcie drugiej części